Evaporacija i referentna evapotranspiracija kao osnove obračuna utroška vode na evapotranspiraciju kukuruza

Abstract

Analiza rasporeda navodnjvanja kukuruza rađena je korišćenjem evaporacije sa slobodne vodene površine (Eo) uz korišćenje korekcionih koeficijenata (k) i referentne evapotranspiracije (ETo) uz primenu koeficijenata kulture (kc). Terenski ogled je rađen 2018. godine na oglednom polju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada u Odeljenju za alternativne biljne kulture u Bačkom Petrovcu. U ogledu je korišćenn hibrid kukuruza NS-6030. Biljke su navodnjavan sistemom kap po kap sa lateralima u svakom redu, razmaknutih kapaljki na svakih 0,33 m. Prosečna brzina protok kapaljki bila je 2,0 l h-1 i pod pritiskom od 70 kPa. Nisu utvrđene statistički značajne razlike uticaja navodnjavanja na prinos kukuruza u odnosu na varijantu prirodne obezbeđenosti biljaka vodom jer je godina bila povoljna za proizvodnju kukuruza. Takođe, nije bilo razlike između različitih varijanti obračuna utroška vode na evapotranspiraciju kukuruza. Vrednosti utroška vode na evapotranspiraciju u periodu vegetacije kukruza (ETm) izračunate su metodom bilansa primenom ETo i kc bile su 502 mm, a primenom Eo i k 429 mm. Mesečne vrednosti ETm u periodu vegetacije bile su ujednačene bez obzira na postupak izračunvanja, osim u julu. Vrednosti u julu od 151 mm, odnosno 107 mm izračunate postupkom ETo i kc, odnosno Eo i k, kao i dnevne vrednosti koje su u korelaciji sa mesečnim treba proveriti u realizaciji zalivnog režima kukuruza u narednom istraživačkom periodu. Ukoliko se utvrdi statistička značajnost u ostvarenom prinosu kukuruza između ražličitih metoda izrčunavanja, postupak sa većim prinosom treba prihvatiti u obračunu utrošaka vode na evapotranspiraciju kukuruza u klimatskim uslovima Vojvodine. U suprotnom, ako se ne utvrde statistički značajne razlike u prinosu, biće preporučen metoda izračunavanja pomoću Eo uz korišćenje k, zbog toga što se niže dnevne vrednosti utroška vode na evapotranspiraciju kukuruza mogu smatrati realnijim.

Analysis of irrigation scheduling of maize was done by using evaporation from the free water surface (Eo) and correction coefficients (k) and reference evapotranspiration (ETo) and crop coefficients (kc). The field experiment was carried out in 2018 on the Experimental field of the Institute of field and vegetable crops in the Department of alternative crops in Bački Petrovac. Maize hybrid NS 6030 was used for the trials. The plants were irrigated by a drip system with a lateral in each row with drippers spaced every 0.33 m. The drippers had an average flow rate of 2.0 l h-1 under the pressure of 70 kPa. The differences in yield of maize in the irrigation conditions were not statistically significant compared to the variant without irrigation because the year was favorable for maize production. As well there was no difference among variants used for the calculation of maize evapotranspiration. Maize evapotranspiration in the growing season (ETm) were 502 mm and 429 mm by using ETo and kc and Eo and k. Monthly values of ETm during the growing season were consistent regardless of the calculation methods, except in July. Values of ETm in July of 151 mm and 107 mm calculated by using ETo and kc and Eo and k methods as well the daily values which are correlated with the monthly have to be checked in irrigation scheduling of maize in the following investigation period. If statistical significance in maize yield between different methods of calculation is determined, the procedure with a higher yield has to be accepted in the calculation of ETm in the climatic conditions of the Vojvodina region. Otherwise, if the differences in maize yield are not statistical significance a method of calculation by using Eo and k will be recommended, because the value of the lower daily water used on maize evapotranspiration may be considered more realistic.