KARinata i kamelINA u središtu pažnje evropske biobazirane ekonomije

Abstract

Evropski bioekonomski sektor generiše godišnji promet od oko 2 triliona evra sa više od 17 miliona zaposlenih. Međutim, u EU postoji nedostatak alternativnih useva, koji bi mogli lako da se uvedu u postojeće plodorede i da obezbede vredne sirovine za višestruku upotrebu. Raznovrsnost i diverzifikacija poljoprivrednih sistema može doprineti održivoj evropskoj bioekonomiji obezbeđivanjem stabilnih prihoda za poljoprivrednike, smanjenjem negativnih uticaja na životnu sredinu i povećanjem otpornosti na klimatske, ekonomske i biološke rizike. Karinata i kamelina su odlični kandidati koji bi mogli da zadovolje navedene specifične potrebe kada se jednom integrišu u poljoprivredne sisteme sa tradicionalnim glavnim usevima. Kamelina je biljna vrsta poznata u evropskoj poljoprivredi još od njenih početaka i dostupnost ozimih i prolećnih genotipova omogućava njeno gajenje u gotovo svim evropskim klimatskim uslovima. Karinata je uljana vrsta u razvoju, sa visokom tolerancijom na toplotni stres i stres suše, i može biti odlično rešenje u sistemima proizvodnje kao naknadni usev kasnog proleća/leta na području Mediterana, kao i glavni usev na marginalnim i slabo plodnim zemljištima koji su pod rizikom od dezertifikacije. Od obe vrste se mogu dobiti različiti proizvodi sa raznovrsnim potencijalom primene: ulje – kao sirovina za “zelenu” hemiju; pogača bogata proteinima - kao sastojak hrane za domaće životinje direktno ili kao koncentrat proteina, kao i mnoštvo visokokvalitetnih koproizvoda sa dodatnom vrednošću, dobijenih preradom semena i iz ostatka biomase.

The European bioeconomy sector generates an annual turnover of around 2 trillion EUR with more than 17 million persons employed. However, in EU there is a lack of alternative crops, which could easily fit the existing rotations and produce valuable feedstocks for multiple end-uses. The diversity and diversification of farming systems can contribute to a sustainable European bioeconomy by securing stable revenues for farmers, lowering environmental negative impacts and increasing resilience to climatic, economic and biological risks. Carinata and camelina are perfect candidates to meet all these specific needs once integrated in agricultural systems with traditional staple crops. Camelina is a mature crop for European agriculture and the availability of winter and spring types makes it quite easily adapted to all European climates. Carinata is an emerging oilseed crop with high tolerance to heat and drought stress and can perfectly act as a late spring/summer double cropping in Mediterranean Europe as well as a main crop in marginal and poorly fertile soils with desertification risks. From both camelina and carinata different products could be obtained with a variety of potential uses: oil – as a feedstock for green chemistry; protein-rich cake - as animal feed ingredient directly or as protein concentrate, and a multitude of high added-value co-products, derived both from seed processing as well as from residual biomass.