Združena setva u funkciji poboljšanja kvaliteta zemljišta i biološko-proizvodnjih osobina suncokreta

Abstract

Promene klimatskih uslova, zajedno sa transformacijom tehnologije gajenja i načina korišćenja zemljišta u proizvodnji suncokreta zasnovane na čistim usevima mogu značajno smanjiti stabilnost prinosa ove uljane vrste. S obzirom da je suncokret na trećem mestu na svetskom tržištu uljarica sa 45 miliona tona godišnje, a na četvrtom po proizvodnji biljnog ulja, neophodno je prilagoditi tehnologiju gajenja principima održive poljoprivrede. S obzirom na napred navedeno, cilj istraživanja bio je da se analizira tehnologija proizvodnje suncokreta u združenoj setvi. Četvorogodišnje istraživanje sprovedeno je u agroekološkim uslovima Republike Srbije, bez navodnjavanja (45°34’23.2"N 19°86'18.9"E) prema planu podeljenih parcela. Dva uljana i jedan konzumni hibrid suncokreta združeni su sa običnom grahoricom, crvenom detelinom i lucerkom. Analize su pokazale da je združena setva suncokreta i lucerke najprikladnija, obzirom na sve posmatrane parametre. Takođe, utvrđeno je da je združena setva suncokreta sa običnom grahoricom rezultirala smanjenjem skoro svih vrednosti analiziranih osobina suncokreta. Prinos hibrida NS Gricko i hibrida Rimi PR u združenoj setvi statistički je bio na istom nivou značajnosti sa čistim usevom ovih hibrida, dok je biomasa lucerke imala bolje rezultate kada je združena sa hibridom NS Gricko u poređenju sa čistim usevom. Uzimajući u obzir opšte uverenje da su prinosi u združenim stabilniji u odnosu na čiste useve, potrebna su dalja istraživanja koja bi obuhvatila i vreme i način setve suncokreta i združenih useva.

Changing climate conditions coupled with the transformations of cultivation practices and land use in sole crop-based sunflower production may significantly decline yield stability of this oilseed crop. Given that sunflower takes the third place in the world oilseed market, with 45 million tons per year, and in the fourth place in vegetable oil production, it is necessary to adapt production technologies toward sustainable agriculture. Considering that, the goal of the research was to analyze and beneficial sustainable production technology of sunflower in intercropping systems. A four-year trial was conducted in Serbia’s agroecological rain-fed conditions (45°34’23.2"N 19°86’18.9"E) using a split-plot design. Two oil types and one confectionary sunflower hybrid were intercropped with common vetch, red clover and alfalfa. Analyses showed that sunflower × alfalfa intercropping provided to be the most appropriate, Also, intercropping of sunflower with common vetch resulted in the decrease in almost all sunflower trait values. The yield of NS Gricko and Rimi PR were statistically on the same level with sole cropping, while alfalfa biomass had better results when intercropped with NS Gricko as compared to sole cropping. Concerning the general belief that yields are more stable in intercropping than in sole crop, further research in this respect is needed, in addition to the research of time and method of sowing.