Varijabilnost agronomskih osobina proteinskog graška u različitim agroekološkim uslovima Evrope

Abstract

Istaživanje u okviru ove doktorske disertacije je imalo za cilj utvrđivanje uticaja različitih agroekoloških uslova na produktivnost i prinos genotipova proteinskog graška (kroz utvrđivanje fenotipskih razlika između genotipova, vrednosti komponenti prinosa semena, sadržaja i prinosa proteina i analizu sastava proteina u semenu), analizu korelacije između sadržaja proteina u semenu sa komponentama prinosa i prinosom semena, sa glavnim ciljem da se dobiju rezultati koji će poslužiti kao osnova i pokazatelj za utvrđivanje osobina koje utiču na prinos proteina. U tom cilju postavljeni su ogledi na dva lokaliteta tokom dve godine – na oglednom polju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo u Novom Sadu, Republika Srbija, i na oglednom polju kompanije Agro Seed Research, Kessenich, Belgija, po eksperimentalnom planu sa delimičnim ponavljanjima (Augmented design) u red-kolona sistemu, sa četiri eksperimentalna bloka. Za istraživanje korišćeno je ukupno 165 genotipova graška, pri čemu su ispitivani genotipovi podeljeni u dve grupe, prema tipu (sorte, linije, eksperimentalne linije, divlji i poludivlji srodnici) i prema upotrebi (povrtarski, za zrno, krmni, eksperimentalne linije i divlji srodnici).

The research involved evaluating phenotypic variations between genotypes, analyzing seed yield components, protein content, and yield, and conducting a protein composition analysis. Multivariate and correlation analysis were performed to examine the relationship between protein content, yield components, and seed yield, with the primary goal of identifying traits that impact protein yield. Experiments were conducted over two years at two locations: the Institute for Crop and Vegetable Agriculture in Novi Sad, Republic of Serbia, and the experimental field of the Agro Seed Research company in Kessenich, Belgium. The experimental design included four blocks with partial repetitions, following an augmented design in a row-column system. A total of 165 pea genotypes were evaluated, and categorized based on type (varieties, lines, experimental lines, wild and semi-wild relatives) and use (vegetable, grain, fodder, experimental lines, and wild relatives).