Primena indirektnih metoda u obračunu utroška vode na evapotranspiraciju kukuruza

Abstract

Imajući u vidu da je određivanje potreba biljaka za vodom u poljskim uslovima na eksperimentalnim parcelama, praćenjem dinamike vlažnosti zemljišta, zahtevno, predložene su brojne indirektne, obračunske metode. Uprkos brojnim merenjima i upoređenjima ostaje konstatacija da ne postoji takav indirektni metod koji bi imao univerzalnu primenu, već je svaki od njih lokalnog ili regionalnog karaktera. U analizi utroška vode na evapotranspiraciju kukuruza (ETm) poređene su indirektne metode primenom referentne evapotranspiracije (ETo) i biljnih koeficijenata (kc) sa primenom obračuna bioklimatskim postupkom korišćenjem hidrofitotermičkih indeksa. ETo je računata Penman-Monteith metodom koja je od strane FAO organizacije predložena kao standardna za obračun ETo i metodom Hargreaves-a koju koristi Republički hidrometeorološki zavod Srbije (RHMZS). Meteorološki podaci za obračun uzeti su sa meteorološke stanice koja se nalazi na oglednom polju Instituta za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada u Odeljenju za alternativne biljne kulture u Bačkom Petrovcu. Razlike u vrednostima utrošene vode na evapotranspiraciju kukuruza (ETm) obračunate pomenutim metodama za period vegetacije nisu bile posebno izražene. Međutim, znatno veće vrednosti ETm u julu, obračunate Hargreaves i Penman-Monteith metodama u odnosu na bioklimatski postupak primenom hidrofitotermičkih indeksa ukazuju na potrebu da se u narednom istraživačkom periodu ove metode provere u režimu navodnjavanja kukuruza. Statistička značajnost u visini prinosa na različitim varijantama preporučiće najprihvatljiviji postupak obračuna utroška vode na evapotranspiraciju kukuruza u agroekološkim uslovima Vojvodine.

Bearing in mind that the determination of the plant water requirements in field conditions at experimental fields by monitoring soil moisture is very demanding, a number of indirect, calculation methods have been proposed. Despite numerous measurements and comparisons it could be said that there is no such indirect method that would have universal application, but each of them is of local or regional character. In the analysis of maize water use on evapotranspiration (ETm) reference evapotranspiration methods (ETo) and plant coefficients (kc) were compared with the bioclimatic method using hydrophytothermic indices. Penman-Monteith method, which is reported by the FAO organization as a standard for the ETo calculation and the method of Hargreaves which is used by the Republic Hydrometeorological Service of Serbia, (RHMZS) were used for ETo calculation. Meteorological data for the calculation were taken from a meteorological station located on the experimental field of the Institute of Field and Vegetable Crops from Novi Sad in the Alternative Crops Department in Bački Petrovac.Differences in the values of water used on evapotranspiration of maize (ETm), calculated by the mentioned methods, for the growing period were not particularly great. However, higher values of the ETm in July calculated by Hargreaves and Penman-Monteith methods in relation to the bioclimatic method using hydrophytothermic indices of Bošnjak and Dragović point to the need to check those differences in a following investigation period. The statistical significance in maize yields obtained on different variants will recommend the most suitable method for the ETm maize calculation in agroecological conditions of the Vojvodina region.