Prinos zrna i sadržaj sirovih proteina u zrnu kod različitih sorti jarog graška

Abstract

Grašak predstavlja jednu od prvih gajenih biljnih vrsta, sa arheološkim ostacima na lokalitetima u Siriji starosti i do 10000 godina. Graškovi su jedan od useva, koji su uz sočivo, naut, pšenice i ječam odigrali ključnu ulogu u širenju poljoprivrede u Evropi, sledeći tok Dunava uzvodno i neposredno nakon okončanja poslednjeg ledenog doba. Graškovi postaju sve značajnije jednogodišnje krmne mahunarke, kako zbog odličnog kvaliteta i skromnih zahteva prema uslovima uspevanja tako i zbog povoljnog uticaja na strukturu i plodnost zemljišta. Usled velike morfološke varijabilnosti, agronomska klasifikacija graška je složena, te u ovu svrhu treba pravilno odrediti termin stočni grašak, koji podrazumeva genotipove koji se bez obzira na oblik koriste u ishrani domaćih životinja i koji obuhvata termine krmni i proteinski grašak, kod kojih krmni označava genotipove koji se kose u fazama punog cvetanja i obrazovanja prvih mahuna i koriste, uglavnom, u obliku zelene krme, suve materije krme, krmnog brašna, silaže ili senaže, dok se proteinski odnosi na genotipove za proizvodnju zrelog, odnosno suvog zrna, bogatog proteinima i sa slamom kao pratećim proizvodom.