Doprinos oplemenjivanja jednogodišnjih mahunarki većoj proizvodnji biljnih proteina

Abstract

Osnovni uslov za uspešan oplemenjivački rad je postojanje genetičke varijabilnosti unutar biljne vrste i ona se selekcionim radom može proširiti ili sužavati. Do osamdesetih godina prošlog veka, jari krmni graškovi kao i graškovi za suvo zrno, nisu se gajili u tadašnjoj SFR Jugoslaviji. Jedino je institut za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada, imao registrovane sorte ozimih krmnih graškova za krmu; NS Pionir i NS Dunav, koje su priznate 1972. godine. Ove dve sorte su se gajile u proizvodnji, pre svega u združenoj setvi sa strninama, za proizvodnju kabaste stočne hrane odličnog kvaliteta, za ishranu preživara. Od 1981. godine, započinje program oplemenjivanja jarih i ozimih graškova, namenjenih za proizvodnju krme, za proizvodnju suvog zrna i za kombinovano korišćenje. Naravno, za početak je trebalo sakupiti kolekciju različitih genotipova iz celog sveta i onda pristupiti planskoj hibridizaciji a sve sa ciljem da se rekombinuju geni odgovorni za pojedina svojstva i stvore nove homozigotne linije, buduće sorte. Danas, 2019. godine, Institut za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada, ima u posedu jednu od najboljih kolekcija ove biljne vrste u Evropi, sa više od 2000 akcesija.