Preliminary characterization of Camelina sativa L. for the future breeding in Serbia

Abstract

Lanik (Camelina sativa L.) is a relict agricultural oilseed crops from Brassicaceae family. It has several agronomic advantages relative to the other crops, including short vegetation (85- 100 days), low requirements for water and nutrients, great adaptability to different environmental conditions and resistance to insect attack and disease-causing agents. The aim of this work was to do preliminary characterization of Camelina sativa through plant height. The obtained information of germplasm genetic variability will be helpful in making decisions in future crosses. Field exam were performed using 54 hexaploid genotype of Camelina sativa, and 2 of them are result of genotype Serbian Selection (NS Slatka and NS Zlatka). The experimental plot was alpha lattice in four (4) replications in Novi Sad. Phenotyping of Camelina sativa for plant height was consisted of two statistical analysis. The first is descriptive statistics of plant height, and the second analysis was a cluster analysis (Cluster Analysis). Analyzing parameters through basic statistics for individual clusters it is evident that there is a statistically significant difference between the clusters. ANOVA was applied only to confirm the accuracy of the group. A statistically significant difference was found between but not within clusters. Genotypes of cluster 5, with small average plant height, are selected as genotypes of particular importance.

Lanik (Camelina sativa L.) je uljana biljna vrsta iz porodice kupusnjača (Brassicaceae), koja poslednjih godina postaje posebno interesantna zbog svoje raznovrsne upotrebe i skromnih agroekoloških zahteva gajenja. Sadržaj ulja u semenu lanika je od 30% do 50%. Ulje lanika ima jedinstven sastav masnih kiselina sa 30-40% alfa-linoleinske kiseline (omega-3 masne kiseline), oko 15% eikozenoične kiseline i sa oko 3% eruka kiseline. Kvalitet ulja lanika omogućava njegovo korišćenje u proizvodnji biogoriva, biomaziva, u farmaceutskoj i kozmetičkoj industriji i ulja pogodnog za ljudsku ishranu. Poseduje nekoliko agronomskih prednosti u odnosu na druge kulture, uključujući kratku vegetaciju (85-100 dana), niske potrebe za vodom i nutritijentima, veliku prilagodljivost različitim agroekološkim uslovima i tolerantnost na napade insekata i prouzrokovače ekonomski važnih bolesti. Istraživanja u oplemenjivanju i tehnologiji gajenja lanika intenzivirana su poslednjih godina u zemljama Europske unije, Kanadi i SAD. Cilj ovog rada je bio uraditi fenotipizaciju lanika kroz visinu stabljike (biljke) kako be se dobila jasnija slika o genetičkoj varijabilnosti korišćene germplazme kao potencijalnog izvora poželjnih gena u budućim programima oplemenjivanja. U radu je korišćeno 54 genotipa heksaploidnog lanika, od čega su 2 genotipa rezultat srpske selekcije (NS Zlatka i NS Slatka). Ogled je postavljen po alfa latis sistemu (alpha lattice) u tri (3) ponavljanja, na lokalitetu Rimski šančevi (45.323 s.g.š. i 19.848 i.g.d.). U rezultatima su prikazani osnovni parametri lanika za visinu stabljike dok je grupisanje ispitivanih genotipova po ovoj osobini prikazano dendrogramom klaster analize (Sluster Analysis). Prosečna visine stabljike za ceo ogled iznosila je 67,95 cm. Najniži je bio genotip G8 (51,53 cm), a najviši genotip G51 (78,63 cm). Minimalna prosečna visina biljke je iznosila 30,0 cm, dok je maksimalna 81,1 cm. Na osnovu klaster analize genotipovi su se grupisali u pet različitih klastera. Klaster pod rednim brojem 4 izdvaja genotipove niskog rasta (58,74 cm), dok klaster pod rednim brojem 5 grupiše visoke genotipove (73,83 cm). Visina stabljike lanika utiče na mnoge osobine, a prvenstveno na samu arhitekturu biljke i prinos semena i ulja. Zato je veoma važno postojanje genetičke varijabilnosti visine stabljike, kao i poznavanje datog svojstva germplazme koja se koristi ili se uvodi u programe oplemenjivanja ove, relativno nove uljane biljke.