Presence of deoxynivalenol in small-grain samples from 2009/10 harvest season

Abstract

Fusarium head blight (FHB) is present in all growing regions of small grains and causes significant losses in yield and grain quality. In our environmental conditions, dominant species is Fusarium graminearum Group 2. During 2009/10 there was a significant Fusarium infestation on wheat, barley and triticale. The aim of this study was to examine the contents of deoxynivalenol (DON) in cereal samples taken after 2009/10 harvest season. We analyzed 22 NS varieties of small grains from Rimski Šančevi, including 16 varieties of winter wheat, one facultative wheat variety, four varieties of winter barley and one variety of triticale. Analytical methods based on clean-up by solid-phase extraction (SPE) columns and detection by liquid chromatography were used. Fifteen out the 22 analyzed samples were positive for the presence of DON at a mean level of 0.537 mg/kg. The highest concentration was 1.952 mg/kg. These findings were in correlation with percentage of the Fusarium damaged kernels.

Patogeni iz roda Fusarium su prisutni u svim rejonima gajenja strnih žita i nanose značajne gubitke u prinosu i kvalitetu zrna. Fuzariozu klasa pšenice prouzrokuje veći broj vrsta iz roda Fusarium. U našim uslovima gajenja dominantna je vrsta Fusarium graminearum Grupa 2. U toku 2009/10. godine došlo je do značajne pojave fuzarioza na pšenici, ječmu i tritikaleu. Cilj rada je bio da se ispita sadržaj DON-a na uzorcima strnih žita uzetih posle žetve iz uslova prirodne zaraze. Analizirane su 22 novosadske sorte strnih žita iz lokaliteta Rimski Šančevi, od čega: 16 sorti ozime pšenice, jedna fakultativna sorta pšenice, četiri sorte ozimog ječma i jedna sorta tritikalea. Uzorci su uzeti sa parcela različitih površina u zavisnosti od značaja i rasprostranjenosti gajene sorte. Analitičko određivanje je zasnovano na prečišćavanju sirovog ekstrakta analiziranih uzoraka pomoću tzv. Mucosep kolona, a zatim je sadržaj DON-a kvantitativno određen tečnom hromatografijom. Od 22 analizirana uzorka strnih žita čak 15 (68,2%) je bilo pozitivno na prisustvo DON-a. Još veći procenat zaraženosti DON-om je utvrđen kada je u pitanju samo pšenica (82,4%). Prosečan sadržaj DON-a je iznosio 0,537 mg/kg a najveća koncentracija je utvrđena u uzorku tritikalea i iznosila je visokih 1,952 mg/kg. Od svih uzoraka koji su bili pozitivni na prisustvo ovog mikotoksina, 2 su prevazilazila koncentracije koje su propisane od strane Evropske komisije. Sve ovo ukazuje na visoku zaraženost strnih žita sa naših polja iz žetve 2010. Procenat fuzarioznih zrna kod 16 ispitivanih sorti pšenice kretao se od 1 do 11,5%, a gubici u masi 1000 zrna od 1,2 do 5,7%. Između jačine zaraze u polju i sadržaja mikotoksina DON ustanovljena je potpuna pozitivna korelacija kod pojedinih sorti. Fakultativna sorta pšenice Nataša je imala visoku koncentraciju DON od 1,572 mg/kg, pri stepenu zaraze u polju od 33,3% zaraženih klasova po 1 m2. Sorta Zvezdana imala je najniži procenat zaraze u polju od 1% i kod nje nije determinisano prisustvo mikotoksina DON.